fot. PIP Bydgoszcz

Jakie nieprawidłowości prowadzą do wypadków przy pracy w rolnictwie?

Niezadowalający stan techniczny maszyn i urządzeń rolniczych, przewóz ludzi na załadowanych przyczepach i wozach, pomostach i błotnikach pojazdów rolniczych, dzieci w strefie bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia - w pobliżu pracujących maszyn, wykonywanie przez dzieci prac wzbronionych młodocianym to główne nieprawidłowości stwierdzone przez inspektorów pracy podczas ubiegłorocznych wizytacji w indywidualnych gospodarstwach rolnych.

Inspektorzy pracy przeprowadzili w 2014 r. ok. 4 tys. wizytacji gospodarstw rolników indywidualnych. Dokonali przeglądu stanu technicznego maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, w tym 3,6 tys. ciągników, 2,6 tys. przyczep rolniczych, 1 tys. kombajnów, 3,5 tys. innych maszyn i urządzeń rolniczych, np. pilarek tarczowych i łańcuchowych, pras, rozrzutników obornika, kosiarek, opryskiwaczy, siewników.

Ujawnili duży odsetek maszyn zagrażających życiu i zdrowiu obsługujących je osób. Nieprawidłowości miały związek z usterkami, wadami konstrukcyjnymi, niewłaściwymi rozwiązaniami technicznymi i ergonomicznymi, a przede wszystkim brakiem lub stosowaniem niewłaściwych osłon i zabezpieczeń. Bardzo często na obniżenie poziomu bezpieczeństwa technicznego wpływał wysoki stopień zużycia maszyn i pojazdów rolniczych.

Wiele nieprawidłowości mogących skutkować wypadkiem przy pracy dotyczyło kombajnów zbożowych. Poziom bezpieczeństwa obniżały niekompletne lub uszkodzone osłony na elementach napędowych zespołu żniwnego bądź całkowity brak wymaganych osłon, niekompletne drabinki i poręcze wiodące na pomost operatora; inspektorzy stwierdzili także niestosowanie podpór zabezpieczających przed przygnieceniem osoby pracującej pod hederem hydraulicznie uniesionym podczas naprawy.

Najczęściej spotykanym i jednocześnie najmniej bezpiecznym urządzeniem w gospodarstwach rolnych jest pilarka do wzdłużnego cięcia drewna. Aż 65% ocenianych maszyn tego typu nie spełniało wymagań bezpieczeństwa pracy w zakresie wyposażenia w elementy ochronne, takie jak osłony tarczy czy osłona przekładni napędu. Z obserwacji inspektorów wynika, że w dalszym ciągu użytkowane są piły "samoróbki", które nie spełniają żadnych wymogów bhp.

Z roku na rok spada liczba ciągników mogących powodować ryzyko wypadku przy ich obsłudze. Nadal jednak pracownicy PIP stwierdzają liczne przypadki użytkowania maszyn z niesprawnymi hamulcami i zużytym ogumieniem kół czy niewłaściwego sprzęgu ciągnika z przyczepą lub maszyną rolniczą (nieprawidłowości wykryto w ponad 33% ocenianych sprzęgów).

Stopniowo maleje liczba uchybień w zakresie bezpieczeństwa użytkowania wałów przegubowo-teleskopowych. Jednak w dalszym ciągu rejestrowane są liczne przypadki braku osłon na wałach sprzęgających ciągnik z maszyną, stosowania osłon zużytych lub niekompletnych (nieprawidłowości w niemal połowie badanych przypadków). Pozytywnym zjawiskiem natomiast jest malejąca liczba ciągników własnej konstrukcji użytkowanych przez rolników.

Stwierdzono uchybienia w stanie technicznym dużej części użytkowanych przyczep. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło: niepodłączenia przewodów elektrycznych i hamulcowych, braku trójkątów wyróżniających pojazdy wolnobieżne, złego stanu lub braku podwyższonych burt podczas transportu ładunków objętościowych, braku zabezpieczeń burt.

W innych maszynach i urządzeniach rolniczych poddanych przeglądowi największe zagrożenie stanowiły nieosłonięte ruchome elementy. Częstym zjawiskiem obserwowanym od lat jest przewóz ludzi na przyczepach oraz wozach załadowanych materiałami objętościowymi, na zaczepach, pomostach oraz błotnikach maszyn i pojazdów rolniczych, co zagraża ich zdrowiu i życiu. W 2014 r. odnotowano 605 takich przypadków.

Podczas czynności wizytacyjnych inspektorzy szczególną uwagę zwracali na bezpieczeństwo dzieci i młodzieży. Niestety w dalszym ciągu rejestrowane są przypadki angażowania dzieci do pracy w gospodarstwie; ich liczba jednak corocznie maleje. W 2014 r. stwierdzono 184 takie przypadki, przy czym 83 dzieci wykonywało prace wzbronione młodocianym, a prawie setka przebywała w strefie bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia, w pobliżu pracujących maszyn i urządzeń rolniczych.

Jak nietrudno wnioskować, występowanie nieprawidłowości może skutkować wypadkami. KRUS podsumował liczbę wypadków przy pracy w gospodarstwach rolnych w I półroczy 2015 roku.
Do placówek terenowych i oddziałów regionalnych KRUS zgłoszono w tym okresie 10 053 wypadki, o 725 (7,2%) mniej niż w I półroczu ubiegłego roku. Najwięcej odnotowano ich w grupach: "upadek osób" (46%), "pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń" (13,2%) oraz "uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta" (12,1%).
Umiejętność przewidywania, odpowiednia wiedza, często zdobyta w wyniku przeszkolenia, a także odpowiedzialność może skutecznie zmniejszyć ryzyko występowania zagrożeń w gospodarstwach rolnych, które skutkują często groźnymi wypadkami.

materiał: Państwowa Inspekcja Pracy/ KRUS

Powrót Drukuj

LOKALNY HIT

Szkolenie z HACCP

59PLN

Szkolenia bhp wstępne

od 30PLN

Prowadzenie kadr i płac dla firm

od 50PLN

Bezpłatne kontrolowanie sprawności układu kierowniczego

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

od 500PLN

Zadaj pytanie

20PLN

Budowa magazynów

Bezpłatne kontrolowanie sprawności amortyzatorów