fot. Justyna Makarewicz

Ks. dr Michał Damazyn był gościem spotkania# odbywającego się w cyklu "Ciekawość świata" w Kcyni.

Była to pierwsza (po kilkumiesięcznej przerwie) okazja do wysłuchania interesującego wykładu. W okresie marzec - sierpień spotkania zostały zawieszone, z uwagi na panujące ograniczenia związane z pandemią. Ks. dr Michał Damazyn przedstawił wykład zatytułowany "Likwidatorzy Polski zza miedzy. Zbrodnia Pomorska 1939 r." W słowie wstępnym podkreślił, że spotykamy się w szczególnym dniu, dniu rocznicy napaści ZSRR na Polskę - 17 września. Znalazł analogie pomiędzy tymi dwoma zbrodniami - Zbrodnią Pomorską, którą określa się działania prowadzone od września do grudnia 1939 r. przez oddziały Selbstschutzu, a zbrodnią ludobójstwa na Wołyniu, nazywaną "Rzezią Wołyńską". Rozwinął także tytuł spotkania. Podkreślił, że wyrażenie "likwidatorzy zza miedzy" akcentuje fakt, że zbrodni dokonywali sąsiedzi, mieszkający w najbliższej okolicy, znający doskonale swoje ofiary. Tak było w Sadkach, tak było w innych miejscowościach, w Kcyni i okolicy. Znając teren, mieszkańców poszczególnych miasteczek, miejscowi Niemcy służyli informacjami. Były to działania programowe, zaplanowane długo wcześniej, nie wynikające ze spontanicznych, emocjonalnych reakcji. Tworzone były listy proskrypcyjne, gdzie miejscowi podawali nazwiska osób, które należało fizycznie zlikwidować. "Mógł je przygotować tylko ktoś stąd" - podkreślał ks. Damazyn. W pierwszej kolejności znajdowali się na nich działacze patriotyczni, inteligencja, duchowieństwo.

Niemcy przygotowywali się dużo wcześniej. Pod pozorem spotkań religijnych uczestniczyli w szkoleniach, przygotowujących lokalne oddziały Selbstschutzu. Co warte podkreślenia, Selbstschutz nie został nigdy uznany za organizację zbrodniczą, stąd zbrodnie popełniane przez jego członków ulegały przedawnieniu. Bardzo często przed zamordowaniem osoby aresztowane były torturowane, zbrodniarze pastwili się nad nimi ze szczególnym okrucieństwem. Nasz gość wzbogacił swoją prezentację przygotowaną specjalnie na kcyńskie spotkanie o interesujące mieszkańców Kcyni materiały. Opracował je na podstawie sprawozdań, opisujących dokładnie miejsca masowych grobów. Przybliżył także tragiczne losy kilkorga ofiar, w tym syna kcyńskiego restauratora p. Broekere. Na koniec spotkania ks. Damazyn opowiedział nam, jak przed rokiem wyglądały uroczystości w Sadkach, upamiętniające 80. rocznicę Zbrodni Pomorskiej. Podkreślał, że ich głównym celem było przywrócenie twarzy ofiarom zbrodni.

"Jak Wy nie zaczniecie opowiadać, to za chwilę nikt w to nie uwierzy" - tym cytatem, wypowiedzianym przez jedną z bohaterek książki wydawanej w serii "Bydgoszczan portret własny" ksiądz zakończył nasze spotkanie.

Materiał: Justyna Makarewicz

Autorka nie wyraża zgody na komentowanie artykułu. 

Powrót Drukuj